Radca Prawny Bogusław Wieczorek

Kraków, 16 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie

Wydział II Cywilny

Al. Solidarności 127

00-898 Warszawa

Powód: Paweł Wietecha, zam. w Białymstoku (03-210), ul. Metalowców 13/07,

PESEL: 89061423467, reprezentowany przez radców prawnych: Martynę Gałdecką, Katarzynę Lejman, Justynę Zygmunt z Kancelarii Radców Prawnych Kot&Kot sp.p. z siedzibą w Krakowie (31-136) przy ul. Wyzwolenia 19/4.

Pozwany: Maciej Strzelczyk, zam. w Warszawie (00-876), ul. Zakazana 1/10

Wartość przedmiotu sporu: 176 351 zł (słownie: sto siedemdziesiąt sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt jeden złotych)

Od pozwu wniesiono należną opłatę w wysokości 5% przedmiotu sporu, tj. 8818 zł (słownie: osiem tysięcy osiemset osiemnaście złotych) na rachunek bankowy Sądu (dowód wniesienia opłaty: Załącznik nr 1).

Działając w imieniu i na rzecz Powoda (opłacone pełnomocnictwo stanowi Załącznik nr 2 do Pozwu) wnosimy o:

– zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 176 350, 50 zł (słownie: sto siedemdziesiąt sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt złotych 50/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia doręczenia pozwu Pozwanemu;

– zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz zwrotu niezbędnych wydatków – opłaty skarbowej od pełnomocnictwa;

– przeprowadzenie dowodów powołanych w uzasadnieniu pozwu;

– rozpoznanie rozprawy także pod nieobecność powoda;

– wydanie wyroku zaocznego w przypadkach przewidzianych prawem.

W związku z obszernością koniecznej argumentacji Powód oddzielnie w pierwszym rozdziale przedstawia uzasadnienie faktyczne, natomiast w drugim rozdziale – uzasadnienie prawne.

W sprawie bezsporne jest, że:

I.1. Powodowi przysługują majątkowe prawa autorskie do 6 utworów słowno-muzycznych zamieszczonych na płycie „Zanzibar Ruins”, których to utworów jest jedynym twórcą;

I.2. Powodowi przysługują również autorskie prawa majątkowe do zbioru powyższych sześciu utworów, nagranych na płycie „Zanzibar Ruins”, albowiem dokonał on ich wyboru i układu w albumie;

I.3. Powodowi jako artyście-wykonawcy przysługują także prawa do artystycznego wykonania utworów nagranych na płycie „Zanzibar Ruins”;

I.4. oraz następujący opis sytuacji faktycznej.

Pozwany Maciej Strzelczyk, właściciel konta “maciekss_SMI” na portalu oferującym usługi hostingowania plików Melinuj.pl, 22 stycznia 2014 roku umieścił 6 nagrań muzycznych w postaci plików MP3, stanowiących kopie utworów zespołu “Shadow Moses Island” (dalej jako: Zespół), które zostały wydane na albumie zatytułowanym “Zanzibar Ruins” (dalej jako: Utwory). Co istotne, Pozwany nie uzyskał zezwolenia ani na korzystanie z utworów ani na korzystanie z artystycznych wykonań na żadnym z pól eksploatacji od żadnego z uprawnionych.

Zespół powstał w 2005 roku i od tego czasu wydał 4 płyty, z czego jedna uzyskała status złotej (druga płyta zespołu wydana już przez profesjonalną wytwórnię), a jedna platynowej płyty (trzecia płyta zespołu, wydana przez tą samą dużą wytwórnię i 85 392 sprzedanych egzemplarzy), co zaowocowało niezwykłą popularnością zespołu i pojawieniem się ich singli w największych polskich rozgłośniach.

“Zanzibar Ruins” była pierwszą płytą Zespołu, nagraną własnym sumptem w 2007 roku, sprzedaną w 1000 egzemplarzy, po 20 zł każdy. Jednak od tego czasu pozycja zespołu na rynku muzycznym znacznie się zmieniła (pojawianie się na listach przebojów, stworzenie motywu przewodniego do wysokobudżetowego filmu), co spowodowało zainteresowanie nie tylko obecnymi przebojami, lecz także dawnymi. Egzemplarze przedmiotowej płyty są w tej chwili bardzo trudno dostępne, a cena jednej płyty na aukcjach internetowych potrafi osiągnąć cenę 100 zł, co odzwierciedla aktualną popularność zespołu oraz zainteresowanie jego utworami.

Profil Pozwanego został zabezpieczony loginem i hasłem, które następnie zostały udostępnione na forum internetowym fanów Zespołu ( www.fcshadow.pl/forum) tego samego dnia, w którym Pozwany umieścił pliki na portalu hostingowym, w dziale dostępnym wyłącznie dla członków nieformalnego fun-clubu Zespołu (dalej jako: Fanklub). Na dzień dzisiejszy liczba użytkowników mających dostęp do działu to 87 osób (łącznie z Pozwanym). Członkami Fanklubu (i jednocześnie użytkownikami działu) mogą być wyłącznie osoby, które wzięły udział w przynajmniej jednym zlocie fanów Zespołu. Zloty odbywają się raz do roku i trwają dwa dni. Pozwany wziął udział tylko w III i IV zlocie Fanklubu, gdzie było odpowiednio 47 i 63 fanów.

Na żądanie członków Zespołu wpis na forum został usunięty 29 stycznia 2014 roku, zaś konto na Melinuj.pl wraz z jego zawartością zablokowane – 11 marca 2014 roku. Jednakże użytkownicy, którzy przed zamknięciem konta Pozwanego pobrali z niego utwory Zespołu, udostępnili je w internecie, między innymi na portalu YourSpace. Jedna z piosenek pochodzących z “Zanzibar Ruins” zanotowała 138 459 wyświetleń zanim została usunięta na żądanie członków zespołu 15 marca 2014 roku. Obecnie na YourSpace jest około 20 filmów z nagraniami pochodzącymi z „Zanzibar Ruins”, a ich liczba stale wzrasta.

Należy podkreślić, że muzycy planowali reedycję płyty “Zanzibar Ruins”, gdyż dziennikarze i fani wielokrotnie wysyłali sygnały, że Utwory są niezwykle trudno dostępne, a rzesza fanów rośnie. Jednakże mając na względzie powyższe okoliczności (działania Pozwanego i ich kosekwencje), muzycy zrezygnowali z wydania reedycji płyty.

Zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (dalej jako: PrAut) Powodowi, jako twórcy i jedynemu uprawnionemu z autorskich praw majątkowych do Utworów przysługuje „wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu”. Co więcej, razem z innymi członkami zespołu, Powodowi jako artyście wykonawcy, przysługuje na gruncie art. 85 PrAut prawo do artystycznego wykonania. W związku z naruszeniem wyżej wymienionych praw Powoda, dochodzi on niniejszym pozwem odszkodowania na podstawie art. 79 ust. 1 pkt lit b in fine oraz art. 422 kodeksu cywilnego (dalej jako: kc) w związku z 79 ust. 1 pkt 3 lit a PrAut

Działanie Pozwanego polegające na umieszczeniu 6 Utworów w postaci plików MP3 na portalu Melinuj.pl , a następnie na udostępnieniu loginu oraz hasła do konta na Melinuj.pl na forum internetowym fanów zespołu “Shadow Moses Island” naruszyło autorskie prawa majątkowe należące do Powoda Pawła Wietechy, gdyż nie wyraził on zgody na tego rodzaju działania.

Działanie Pozwanego stanowiło jeden czyn składający się z dwóch zachowań, które były objęte wspólnym zamiarem, polegającym na tym, iż w dniu 22 stycznia 2014 roku najpierw zwielokrotnił on utwory z płyty Zanzibar Ruins (proces technologiczny hostingowania plików MP3 zawsze wiąże się z kopiowaniem) umieszczając je na portalu Melinuj.pl, a następnie niezwłocznie poprzez umieszczenie loginu i hasła do swojego konta w temacie na forum, zapewnił on dostęp do tych plików 86 osobom, będącym współużytkownikami subforum fanów Zespołu. Choć stanowiło to dwie czynności faktyczne, należy uznać, że były one ze sobą celowościowo powiązane.

Czyn ten naruszył prawa autorskie Powoda, gdyż zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych monopol autorskoprawny obejmuje wyłączne, skuteczne erga omnes prawo decydowania o każdej formie korzystania z utworu. Oznacza to, że o ile twórca nie zdecydował inaczej lub nie zachodzą wyłączenia określone w ustawie, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu na wszystkich polach eksploatacji. W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż Powód nie udzielił Pozwanemu zezwolenia na korzystanie z Utworów, w żadnej formie, na żadnym z pól eksploatacji.

Działanie Pozwanego nie znajduje uzasadnienia nie tylko w ewentualnej zgodzie uprawnionego z autorskich praw majątkowych, ale także w przepisach statuujących licencje ustawowe.

Art. 23 ust. 2 PrAut mówi wprost, iż “zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.” Stosunek pomiędzy użytkownikami forum, należącego do jednego bardzo licznego Fanklubu, nie może w żaden sposób wchodzić w zakres tego przepisu. Członkowie tego forum w większości nie znają się osobiście (nie da sie poznać tak dużej liczby osób w ciągu 2 dni, a należy zaznaczyć, że Powód uczestniczył tylko w III i IV zlocie, kiedy każdy z nich liczył już po kilkadziesiąt osób), ani nie nawiązują żadnej formy relacji. Forum to stanowi wyłącznie miejsce wymiany fachowych informacji na temat zespołu, gdzie nie ma najmniejszego znaczenia okoliczność, kto dostarcza ich źródło – musi jedynie należeć do Fanklubu.

Nie znajdzie tu zastosowania także regulacja dotycząca przejściowego lub incydentalnego zwielokrotniania utworu, uregulowana w art. 231 PrAut, gdyż powyższe zwielokrotnienie miało niewątpliwie charakter trwały.

Przyjęcie dozwolonego użytku po stronie Pozwanego jest niemożliwe także z uwagi na wymóg spełnienia trójstopniowego testu z art. 35 PrAut. Zgodnie z nim działanie podmiotu korzystającego z utworu na podstawie licencji ustawowej jest legalne tylko wówczas, gdy dozwolony użytek nie naruszy normalnego korzystania z utworu i nie będzie godził w słuszne interesy twórcy. Naruszenie któregokolwiek z wymogów prowadzi do uznania działania korzystającego z utworu za bezprawne.

Normalnej eksploatacji dzieła szkodzą takie działania, które powodują, że “dzieło nie może być dalej eksploatowane albo nie w takich rozmiarach, jakich w zwykłych warunkach należałoby się spodziewać. Chodzi więc o sposoby eksploatacji, pozostające w swoistej konkurencji z eksploatacją prowadzoną przez uprawnionego lub taką, którą mógłby prowadzić do korzystania z utworu co do którego autor mógłby rozsądnie oczekiwać, że przyniesie mu pewien dochód” (tak: E. Traple, Komentarz do art.35 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, LEX 2011, teza 2 do art. 35).

Działanie Pozwanego pozostawało w konkurencji z działaniem Powoda, odbierało mu także możliwość czerpania zysku z dystrybuowania utworów podmiotom potencjalnie wysoce zainteresowanym, do których należą fani Zespołu. Jednocześnie należy wskazać, iż działanie Pozwanego godziło w słuszne interesy Powoda, gdyż w konsekwencji całego związku przyczynowo skutkowego wywołanego zachowaniem Pozwanego, Powód nie mógł reedytować płyty, co negatywnie odbiło się na jego sytuacji majątkowej.

Z ostrożności procesowej należy zatem wskazać, że nawet jeśli sąd uzna spełnienie przesłanek dozwolonego użytku osobistego z art. 23 PrAut, należy uznać, że i tak „trzystopniowy test” z art. 35 PrAut bezwzględnie wykluczy możliwość stosowania tego przepisu ze względu na funkcję owego testu, który nie stanowi jedynie samodzielnej podstawy dla zakwestionowania zachowań naruszycieli praw autorskich, lecz także dodatkowo ogranicza zakres postaci dozwolonego użytku.

Na dochodzoną przez Powoda kwotę składają się:

1) odszkodowanie za zwielokrotnienie i rozpowszechnienie utworów poprzez portal Melinuj.pl, dochodzone na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine PrAut;

2) odszkodowanie za szkodę powstałą w wyniku przedostania się utworów z płyty „Zanzibar Ruins” na portale internetowe, na których nieograniczona ilość osób może się z nimi zapoznać, w tym na portal YourSpace, dochodzone na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a PrAut.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 PrAut uprawniony może żądać naprawienia wyrządzonej szkody bądź to na zasadach ogólnych, bądź poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Wybór jednej z alternatywnych dróg dochodzenia roszczeń należy wyłącznie do Powoda. Powód zdecydował się na wysunięcie roszczenia z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit b in fine PrAut, czyli na żądanie trzykrotności stosownego wynagrodzenia.

Należy zauważyć, że roszczenie to jest swoistym roszczeniem odszkodowawczym o charakterze karnym. Jest to specyficzna dla prawa autorskiego forma odpowiedzialności, niemająca odpowiednika w kodeksie cywilnym, gdyż roszczenie to odchodzi od konieczności obliczenia szkody zgodnie z zasadami ogólnymi prawa cywilnego, a opiera się na konstrukcji ryczałtowej (tak: P. Żerański, Granica rygoryzmu podstawowych roszczeń czysto majątkowych w ochronie majątkowych praw autorskich (w:) Przegląd Prawa Handlowego nr 8(204)/2009, s. 37.). Zasądzenie wielokrotności wynagrodzenia jest więc uzależnione od wykazania powstania szkody, lecz nie zależy od wykazania jej wielkości i rodzaju (damnum emergens i/lub lucrum cessans). Nie istnieje ponadto potrzeba wykazywania rozmiaru korzyści osiągniętych przez dopuszczającego się naruszenia. Ponadto gwoli ścisłości należy wyjaśnić, iż „od odpowiedzialności nie zwalnia naruszyciela nieuzyskanie jakichkolwiek korzyści w związku z bezprawną eksploatacją dzieła” (E. Ferenc-Szydełko (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Warszawa 2011, LEGALIS, uwagi do art. 79.).

Jak to zostało wykazane powyżej, roszczenie o zapłatę stosownego wynagrodzenia wymaga od poszkodowanego wykazania szkody. Szkoda jest pojęciem niezdefiniowanym ustawowo, które doktryna określa jako uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie się majątku wskutek określonego zdarzenia. Szkodę definiuje się jako wszelkie uszczerbki w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli. Uszczerbek w majątku może polegać na udaremnieniu powiększenia się majątku – odpadnięciu korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (tak: A. Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 361 Kodeksu cywilnego, LEX 2011, teza 59.) Na skutek szkody poszkodowany nie staje się bogatszy o to, czego bez wyrządzenia mu szkody mógł oczekiwać w przyszłości (zob. A. Rembieliński (w:) Kodeks…, s. 277).

W niniejszym stanie faktycznym szkodą dla Powoda jest nieuzyskanie przez niego wynagrodzenia, jakie powinien uzyskać z tytułu udzielenia Pozwanemu licencji na dokonane przez niego działanie tj. licencji na udostępnienie utworów 86 osobom. Jako że Pozwany działał bezprawnie, majątek Powoda nie powiększył się o należność, jaką powinien on uzyskać, gdyby Pozwany działał w granicach prawa.

Roszczenie ryczałtowe z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b PrAut nie wymaga określania wysokości szkody, a jedynie wynagrodzenia należnego twórcy. Należnym wynagrodzeniem jest kwota, jaką otrzymałby Powód, gdyby Pozwany zawarł z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia. Interpretacja taka została przyjęta w wyroku SN z dnia 25 marca 2004 r., II CK 90/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 66a (zob. też: SN w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r., II CSK 245/06, LEX nr 233063 oraz SA we Wrocławiu w wyroku z dnia 23 marca 2008 r., I ACa 456/08, OSAW 2008, nr 4, poz. 112.) Z tezy tej wynika potrzeba indywidualizacji wysokości wynagrodzenia stosownie do okoliczności każdego ocenianego przypadku.

W doktrynie zgodnie przyjmuje się, iż wielkość opłaty z tytułu korzystania z utworu powinno się oceniać na chwilę naruszenia. Należy przyjąć taką wielkość opłaty licencyjnej, jakiej uprawniony mógłby żądać od podmiotu, z którym powinien był zawrzeć umowę licencyjną (na takim stanowisku stoją także A. Tischner i T. Targosz, Dostosowanie polskiego prawa własności intelektualnej do wymogów prawa wspólnotowego. Uwagi na tle projektu z dnia 24 maja 2006 r. ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz o zmianie innych ustaw (w:) ZNUJ nr 97, s. 95.).

Umowa licencyjna polegająca na umożliwieniu udostępnienia utworów 86 osobom nie jest umową licencyjną powszechnie występującą w praktyce. Powód nigdy wcześniej nie zawierał takich umów licencyjnych. Dlatego też, dla określenia kwoty wynagrodzenia, która przysługiwałaby uprawnionemu z autorskich praw majątkowych za udzielenie takiej licencji, należy oprzeć się na kwotach, które najczęściej występują w obrocie przy okazji podobnych transakcji i na tej podstawie określić wynagrodzenie , które powinno było przypaść Powodowi.

Udzielenie licencji na korzystanie z utworu ściśle określonym osobom, nie łączące się ze sprzedażą fizycznego egzemplarza, jest zbliżone do profilu działalności stron internetowych, na których można legalnie nabyć muzykę. Najbardziej reprezentatywny (z uwagi na największą popularność) w tej mierze jest sklep internetowy i-Tunes Store. Zgodnie z danymi pochodzącymi od i-Tunes, w przypadku „kupowania piosenki” przez i-Tunes Store, czyli de facto w przypadku nabywaniu licencji, 35% ceny, którą uiszcza klient, trafia do uprawnionego z tytułu autorskich praw majątkowych.

Dowód: Ile to kosztuje i dlaczego tak drogo, Vadim Makarenko, portal internetowy wyborcza.biz (Załącznik nr 3)

W związku z tym należy określić, jaką cenę uiściłby klient za możliwość udostępnienia mu poszczególnych piosenek z „Zanzibar Ruins”, obliczyć 35% tej ceny, a następnie wynik tego obliczenia pomnożyć razy 6 (ilość piosenek na płycie), a następnie pomnożyć przez 86. Wynik całego działania matematycznego będzie stanowił należne wynagrodzenie.

Cena płyty “Zanzibar Ruins”, z uwagi na jej trudną dostępność, w chwili dokonanego naruszenia wynosiła 100 zł. Tyle potencjalny licencjobiorca musiałby zatem zapłacić chcąc móc legalnie korzystać z Utworów. Pozwany każdemu z użytkowników forum udostępnił całą płytę, więc przy dokonywaniu obliczeń dzielenie ceny płyty przez 6, a następnie dodawanie wyników zostanie pominięte jako bezcelowe.

Jak wskazano, zgodnie z danymi i-Tunes Store, 35% tej sumy trafia do uprawnionego z autorskich praw majątkowych. To oznacza, iż do Powoda powinno było trafić 35 zł (35% ze 100 zł) pomnożone przez 86. Należne Powodowi wynagrodzenie wynosi zatem 3010 zł.

Art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine nie różnicuje rodzajów winy, zatem należy przyjąć, iż działanie jest zawinione w sytuacji, gdy do naruszenia doszło z zarówno z winy umyślnej, jak i z winy nieumyślnej (lekkomyślność, niedbalstwo).

Dla możliwości powołania się na roszczenie z art. 79 ust. 1 kt 3 lit b in fine konieczne jest wykazanie winy w dowolnej postaci, tj. postawienie Pozwanemu zarzutu iż mógł zachować się inaczej, w sposób pożądany z punktu widzenia prawa (P. Machnikowski, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, red. A. Olejniczak, Warszawa 2009, s. 403-404.). Możliwość ta nie budzi w niniejszej sprawie żadnych wątpliwości. Pożądane alternatywne zachowanie polegałoby bądź to na udostępnieniu utworów osobom rzeczywiście pozostającym w ramach osobistego stosunku towarzyskiego, bądź to na postaraniu się o uzyskanie stosownej licencji. Obydwa zachowania były dla Pozwanego w pełni osiągalne.

Konsekwencją zawinionego naruszenia jest pomnożenie należnego wynagrodzenia przez trzy. Wynik tego działania matematycznego tj. 3010 zł razy 3 = 9030 zł (dziewięć tysięcy trzydzieści złotych) jest należnością, którą Pozwany powinien uiścić Powodowi w zakresie omawianej szkody, tytułem uiszczenia opłaty licencyjnej za udostępnienie utworów członkom Fanklubu.

Pozostałą część żądania pozwu stanowi odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści na podstawie art. 422 k.c. w zw. z art. 79 ust. 1 pkt 3a PrAut. Możliwość stosowania art. 422 k.c. w stosunku do przyjęcia odpowiedzialności za pośrednie naruszenia prawa autorskiego wynika z faktu, iż prawo autorskie stanowi część prawa cywilnego. Jeśli chodzi o stosunek tych ustaw to ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi lex specialis do przepisów kodeksu cywilnego. W zakresie, w którym brak odpowiedniej regulacji w prawie autorskim, trzeba zatem bezpośrednio stosować przepisy kodeksu cywilnego dotyczące czynów niedozwolonych (za: M. Poźniak- Niedzielska, J. Szczotka, M. Mozgawa, Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu, Warszawa 2007, str. 173.).

Powód stoi na stanowisku, że Pozwany jako pomocnik odpowiada za szkodę wyrządzoną w wyniku rozpowszechnienia Utworów w sieci nieograniczonemu kręgowi odbiorców. Szkoda polega na utraconych korzyściach, jakich mógłby się słusznie spodziewać Powód, gdyby zespół „Shadow Moses Island” nie zrezygnował z reedycji płyty „Zanzibar Ruins”, do czego doszło w wyniku udostępnienia Utworów m.in. na portalu YourSpace.

Odszkodowanie zostało przez Powoda wyliczone jako całkowity zysk ze sprzedanych egzemplarzy reedytowanej płyty który przypadłby Powodowi jako właścicielowi majątkowych praw autorskich do Utworów oraz jemu jako artyście wykonawcy. Powód przyjął, że gdyby doszło do reedycji „Zanzibar Ruins”, obecnie jako jeden z najpopularniejszych i docenianych zespołów muzycznych w Polsce, zespół „Shadow Moses Island” mógłby się spodziewać, że conajmniej połowa (42 696) jego współczesnych słuchaczy (Album Revo zakupiło 85 392 osób) zdecydowałaby się na zakup reedytowanej pierwszej płyty. Jeżeli natomiast chodzi o cenę egzemplarza płyty, to decyzją zespołu byłaby ona równa cenie ostatniego albumu studyjnego „Revo”, tj. wynosiłaby 34,99 zł. Powód celowo nie odnosi prawdopodobnej liczby sprzedanych egzemplarzy reedytowanej płyty do ostatnio wydanego albumu „Shadow Moses Island LIVE”, a to ze względu na specyfikę płyt LIVE, zupełnie odmienną od albumów studyjnych i trafiającą do częściowo innego grona odbiorców, gdyż nie każdy preferuje taką aranżację utworów.

Należy jednak pamiętać, że zysk ze sprzedaży nie stanowi prostego wyliczenia polegającego na pomnożeniu ceny płyty przez liczbę egzemplarzy. W cenę tego rodzaju płyty wchodzą koszty wyprodukowania, podatek VAT, zysk dla wytwórni i detalisty, a także koszty promocji. Realny zysk artysty zależy od wybranej wytwórni oraz jej polityki, a także umowy, którą uda się jemu wynegocjować. Tego rodzaju wyliczenia należy oprzeć na stawkach największej i najpopularniejszej polskiej wytwórni płytowej EMI Music Polska, gdyż ze względu na popularność zespołu prawdopodobnie zostałaby wybrana właśnie ona, a i samej wytwórni zależałoby na tak intratnym kliencie. Dowodem na to może być fakt, że także 2,3 i 4 płyta zostały wydane przez dużą wytwórnie płytową.

Jednak nawet w obrębie jednej wytwórni zysk artysty może wahać się w zależności od początkowo wynegocjowanej umowy i nie zmienia się w zależności od zysku. Zgodnie z danymi udostępnionymi w wywiadzie z Prezesem Emi Music Polska- Piotrem Kabaj, zysk ten waha się od 8,5% do 16% .

Dowód: Ile to kosztuje i dlaczego tak drogo, Vadim Makarenko, portal internetowy wyborcza.biz (Załącznik nr 3)

Muzyka może być dostępna legalnie i za niewielkie pieniądze, wywiad Pawła Rusaka z Piotrem Kabaj, portal internetowy legalnakultura.pl (Załącznik nr 4)

Można więc uznać, iż w związku z ilością płyt wydawanych przez wskazaną wytwórnię EMI, proponowane przez nich stawki stanowią średnie stawki rynkowe i odzwierciedlają sytuację na rynku muzycznym. Należy przyjąć, że zespół o takich sukcesach i wysokiej sprzedaży poprzednich płyt wynegocjowałby najwyższą możliwą stawkę, czyli 16%. Mimo że Powód jest jedynym uprawnionym z autorskich praw majątkowych, to stawka ta będzie musiała być jeszcze podzielona na resztę członków Zespołu, którym przysługuje prawo do artystycznych wykonań. Zwyczajowo to uprawniony z autorskich praw majątkowych uzyskuje większość zysku zapewnionego dla artystów – ok. 70% całości praw przeznaczonych dla artystów-wykonawców, a pozostałe 30% dzieli się pomiędzy nich w równych częściach. W związku z powyższym należy przyjąć, że Powodowi zostanie przyznane 10% całości zysku z tytułu posiadania autorskich praw majątkowych do utworów oraz 1/5 pozostałego zysku, czyli 1,2%. Oznacza to, że łącznie przypadłoby mu 11,2 % zysku ze sprzedaży płyty. Tym samym, aby policzyć zysk ze sprzedaży płyty przypadający dla Powoda należy najpierw pomnożyć liczbę potencjalnie zakupionych egzemplarzy (42 696) przez cenę jednego egzemplarza (34,99 zł), co w rezultacie daje sumę 1 493 933,04 zł (całkowity zysk ze sprzedaży płyty), a następnie policzyć z tego 11,2% co daje 167 320, 50 zł (słownie: sto sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia złotych 50/100) i o taką kwotę wnosi Powód.

Żądane odszkodowanie określone w petitum Pozwu stanowi więc odzwierciedlenie szkody lucrum cessans, a więc 11,2 % z iloczynu spodziewanej ilości sprzedanych egzemplarzy płyty oraz ceny za egzemplarz płyty.

Pojęcie pomocnictwa w kodeksie cywilnym nie zostało sprecyzowane. Przepis art. 422 k.c. jako należący do tytułu VI kodeksu cywilnego dla przyjęcia odpowiedzialności deliktowej wymaga wykazania normalnego związku przyczynowo-skutkowego oraz winy.

W doktrynie i w orzecznictwie wyrażono pogląd, że skoro art. 422 k.c. nie różnicuje postaci winy, należy uznać, iż wina pomocnika może mieć dwie postaci – zarówno winy umyślnej jak i winy nieumyślnej (tak: Ł. Bełza, Dopuszczalność stosowania odpowiedzialności in solidum w ramach czynów niedozwolonych, PiP 1995, Nr 7, s. 64; wyrok SN z dnia 10 lipca 1975 r., I CR 399/75). Co się tyczy związku przyczynowo-skutkowego, nie chodzi w tym wypadku o adekwatny związek przyczynowo-skutkowy łączący działanie pomocnika z powstałą szkodą, a o związek pomiędzy świadomym działaniem pomocnika a działaniem sprawcy bezpośredniego, które stało się bezpośrednią przyczyną szkody (tak: wyrok SN z dnia 19 sierpnia 1975 r., II CR 404/75).

Konsekwencją działania Pozwanego polegającego na udostępnieniu plików muzycznych na subforum było przedostanie się Utworów do sieci, np. do portalu YourSpace. Istnieją uzasadnione powody, żeby uznać, że osobą bądź osobami odpowiedzialnymi za rozpowszechnienie Utworów na portalach tego typu był ktoś z grona 86 członków Fanklubu. Świadczy o tym chociażby bardzo krótki w skali 7 lat od wydania albumu „Zanzibar Ruins” czas pomiędzy udostępnieniem Utworów na forum przez Pozwanego (22 stycznia 2014 r.), a umieszczeniem jednej z piosenek na portalu YourSpace – jak wiadomo, z początkiem marca 2014 r. piosenka ta zanotowała już 138 459 wyświetleń. Nawet nie znając konkretnego dnia umieszczenia jej na portalu można przypuszczać, że dla osiągnięcia takiej popularności, piosenka polskiego zespołu potrzebuje co najmniej miesiąca. Można zatem, posiłkując się testem warunku sine qua non przyjąć, iż gdyby Pozwany nie wrzucił Utworów na Melinuj.pl, nie znalazłyby się one na YourSpace.

W związku z powyższym należy uznać, że pomiędzy działaniem Pozwanego, a czynnością rozpowszechnienia Utworów dla szerokiego kręgu odbiorców Internetu przez nieznanego Powodowi z imienia i nazwiska sprawcę, istnieje ciąg przyczynowo-skutkowy. Ciąg ten jest ciągiem adekwatnym z uwagi na fakt, iż w zaistniałych okolicznościach umieszczenie Utworów na YourSpace było prawdopodobnym, typowym następstwem umieszczenia ich na forum. Konstatacja ta wynika ze specyfiki okoliczności faktycznych. Istniało bardzo duże zainteresowanie Utworami z „Zanzibar Ruins”, a ogromna łatwość, z jaką pliki muzyczne są kopiowane i rozpowszechniane w internecie, przede wszystkim przez portale typu YourSpace, na których w dodatku można zarabiać, pozwala przyjąć, iż przewidywalną konsekwencją „wypłynięcia” Utworów do Internetu (na portal Melinuj.pl), było ich „przedostanie się” na portale typu YourSpace.

Należy dodać, że istnienie kauzalnego powiązania pomiędzy działaniem sprawcy bezpośredniego, a zaistniałą szkodą jest warunkiem istnienia odpowiedzialności pomocnika. Zespół powziął zamiar reedycji „Zanzibar Ruins” w odpowiedzi na liczne głosy dziennikarzy oraz fanów upominających się o „niezwykle trudno dostępny” album. Pojawienie się na YourSpace wielu filmów zawierających Utwory Powoda oraz popularność, jaką się cieszą, doprowadziła zespół Powoda do rezygnacji z planowanego przedsięwzięcia. Decyzję zespołu należy uznać za racjonalną. Nielegalne rozpowszechnienie Utworów uczyniło zadość potrzebom fanów uskarżających się na niedostępność albumu. Co więcej, według badań przeprowadzonych przez Martina Peitz’a z Uniwersytetu w Mannheim oraz Patricka Waelbroeck’a z Ecole nationale supérieure des télécommunications w Paryżu, piractwo internetowe ma duży wpływ na obniżenie sprzedaży płyt CD z muzyką.

Dowód: The effect of Internet piracy on CD sales: Cross-section evidence. Martin Peitz, Patrick Waelbroeck (Załącznik nr 5)

Ponadto istnieją portale internetowe, za których pomocą wklejając link do pliku umieszczonego na platformach typu: YouTube, MySpace, wrzuta.pl, do którego należy również YourSpace, internauta ma możliwość pobrać plik w formacie mp3 na swój komputer. Możliwość takiego wykorzystania udostępnionych w internecie Utworów całkowicie niweczy sens zakupu reedytowanej płyty.

Podsumowując więc, należy uznać, że sprawca bezpośredni udostępniając Utwory w internecie dla nieograniczonego kręgu odbiorców doprowadził do rezygnacji zespołu Powoda z planowanej reedycji „Zanzibar Ruins”, która to rezygnacja stanowiła naturalną reakcję na zaistniały stan rzeczy.

Samo udostępnienie Utworów przez Pozwanego miało charakter zawiniony i umyślny. Co się zaś tyczy pomocnictwa sprawcy bezpośredniemu, istnieją podstawy żeby przyjąć po stronie Pozwanego winę nieumyślną, która jak już wyżej wskazano w punkcie 2.3.2., jest przesłanką odpowiedzialności pomocnika.

Jak wskazuje A. Olejniczak w Komentarzu do art. 415 k.c., LEX 2010, teza 25: „Zarzut winy nieumyślnej można postawić sprawcy tylko wówczas, gdy ustalimy naganność decyzji, jaką sprawca podjął w konkretnej sytuacji, nieświadomy możliwości bezprawnego zachowania albo bezpodstawnie sądząc, że go uniknie. Dominuje pogląd, że właściwym kryterium oceny jest należyta staranność, w kształcie określonym w przepisie art. 355 k.c”. Za nienależytą staranność uznaje się takie zachowanie społeczne, które odbiega od powszechnie przyjętych wzorców, działanie wbrew społecznie wypracowanym przeciętnym standardom ostrożności, kiedy od sprawcy zasadnym było wymagać świadomości, że było możliwe w danych okolicznościach zachować zgodnie z nimi.

Należy przyjąć, że każdy rozsądny internauta powinien mieć świadomość konsekwencji i nieodwracalności procesu udostępniania chronionych w świetle prawa autorskiego plików oraz łatwości z jaką dochodzi do naruszeń w Internecie. Pozwany w istocie umożliwił 86 osobom bezumowne korzystanie z Utworów, nie mając podstaw by twierdzić, że osoby te nie podzielą się taką możliwością z innymi. Co więcej, części członków Fanklubu Pozwany nigdy nie poznał osobiście – nie uczestniczył bowiem w I i II zlocie Fanklubu. Sam kontakt na swego rodzaju „fachowym” forum internetowym nie wystarczy, by nawiązać pomiędzy dwojgiem ludzi stosunek zaufania, który pozwalałby Pozwanemu uznać, że udostępnione przez niego pliki pozostaną tylko w użytku osób korzystających z forum. Świadomość możliwości rozpowszechnienia albumu przez któregoś z członków Fanklubu powinna być tym większa, jeżeli weźmie się pod uwagę gigantyczny popyt na „Zanzibar Ruins” i jego niedostępność na rynku. Można było przewidzieć, iż któryś z klubowiczów postanowi udostępnić unikatowe Utwory szerszej grupie osób nie tylko z uwagi na chęć zapewnienia dostępu do nich innym fanom, ale także dlatego, że serwisy typu YourSpace umożliwiają użytkownikom udostępniającym pliki cieszące się szczególną popularnością zarabianie na reklamach.

W konsekwencji Powód uznaje, że pomocnictwo Pozwanego w postaci dostarczenia plików, które posłużyły bezpośredniemu sprawcy do wyrządzenia szkody, ma charakter zawiniony w postaci niedbalstwa, gdyż Pozwany powinien mieć co najmniej świadomość, do czego może doprowadzić w tych okolicznościach udostępnienie 86 osobom, częściowo zupełnie obcym, całego albumu zespołu, za którego fana się podaje.

W związku z powyższym, niniejsze powództwo stało się konieczne i jest uzasadnione.

Martyna Gałdecka

Justyna Zygmunt

Katarzyna Lejman

Załączniki: 

1. pełnomocnictwo

2. dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu

3. artykuł Ile to kosztuje i dlaczego tak drogo

4. wywiad Muzyka może być dostępna legalnie i za niewielkie pieniądze

5. raport The effect of Internet piracy on CD sales: Cross-section evidence.

6. dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa

7. odpis pozwu wraz z załącznikami